State Post-metric Scholarship For Disabled: अपंग विद्यार्थ्यांसाठी राज्य पोस्ट-मॅट्रिक शिष्यवृत्ती 2025- पात्रता, लाभ आणि अर्ज प्रक्रिया

State Post-metric Scholarship For Disabled: महाराष्ट्र सरकारने अपंग विद्यार्थ्यांना उच्च शिक्षणात प्रोत्साहन देण्यासाठी राज्य पोस्ट-मॅट्रिक शिष्यवृत्ती योजना सुरू केली आहे. सामाजिक न्याय व विशेष सहाय्य विभागाद्वारे राबवली जाणारी ही योजना दहावी नंतरचे शिक्षण घेणाऱ्या अपंग विद्यार्थ्यांना आर्थिक आधार प्रदान करते. मेडिकल, अभियांत्रिकी, कला किंवा इतर कोणत्याही व्यावसायिक अभ्यासक्रमात शिक्षण घेणाऱ्या विद्यार्थ्यांना या योजनेचा लाभ मिळू शकतो. या लेखात आपण या योजनेची पात्रता, लाभ, अर्ज प्रक्रिया आणि इतर महत्त्वाच्या बाबी सविस्तरपणे जाणून घेणार आहोत.

State Post-metric Scholarship For Disabled: योजनेचे उद्दिष्ट

ही योजना अपंग विद्यार्थ्यांना आर्थिक अडचणींवर मात करून उच्च शिक्षण घेण्यास प्रोत्साहन देण्यासाठी सुरू करण्यात आली आहे. यामुळे विद्यार्थ्यांना त्यांच्या शैक्षणिक स्वप्नांना प्रत्यक्षात आणण्यासाठी आवश्यक आर्थिक पाठबळ मिळते आणि शिक्षणात समान संधी उपलब्ध होतात.

State Post-metric Scholarship For Disabled: योजनेचे लाभ

या योजनेअंतर्गत विद्यार्थ्यांना खालीलप्रमाणे आर्थिक सहाय्य मिळते:

1. देखभाल भत्ता (Maintenance Allowance)

विद्यार्थ्यांच्या अभ्यासक्रमानुसार आणि ते वसतिगृहात राहतात की नाही यानुसार भत्ता दिला जातो:

• गट A: मेडिकल, अभियांत्रिकी, कृषी, पशुवैद्यकीय आणि पदव्युत्तर पदवी अभ्यासक्रम
• वसतिगृहात राहणारे (हॉस्टेलर): ₹1200/- प्रति महिना
• दिवसभराचे विद्यार्थी (डेस्कॉलर): ₹550/- प्रति महिना
• गट B: मेडिकल, अभियांत्रिकी, कृषी आणि पशुवैद्यकीय डिप्लोमा अभ्यासक्रम
• हॉस्टेलर: ₹820/- प्रति महिना
• डेस्कॉलर: ₹530/- प्रति महिना
• गट C: कला, विज्ञान, वाणिज्य यातील पदव्युत्तर अभ्यासक्रम आणि व्यावसायिक शिक्षण डिप्लोमा
• हॉस्टेलर: ₹820/- प्रति महिना
• डेस्कॉलर: ₹530/- प्रति महिना
• गट D: पदवी अभ्यासक्रमाचा दुसरा वर्षापासून
• हॉस्टेलर: ₹570/- प्रति महिना
• डेस्कॉलर: ₹300/- प्रति महिना
• गट E: इयत्ता 11वी, 12वी आणि पदवी अभ्यासक्रमाचा पहिला वर्ष
• हॉस्टेलर: ₹380/- प्रति महिना
• डेस्कॉलर: ₹230/- प्रति महिना

Grapes Information in Marathi: द्राक्षांबद्दल संपूर्ण माहिती, रसाळ फळ आणि त्याचे फायदे!

2. अंध आणि कमी दृष्टी असणाऱ्या विद्यार्थ्यांसाठी वाचक भत्ता (Reader Allowance)

• गट A, B, C: ₹100/- प्रति महिना
• गट D: ₹75/- प्रति महिना
• गट E: ₹50/- प्रति महिना

3. शुल्क (Tuition Fees)

• सक्षम प्राधिकरणाने मंजूर केल्यानुसार शुल्क दिले जाते.

4. अभ्यास सहल खर्च (Study Tour Expenditure)

• दरवर्षी ₹500/-

5. प्रकल्प टायपिंग खर्च (Project Typing Expenditure)

• दरवर्षी ₹600/-

पात्रता निकष

या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी खालील अटी पूर्ण करणे आवश्यक आहे:

• अर्जदार हा भारताचा नागरिक असावा.
• अर्जदार हा महाराष्ट्राचा अधिवासी/कायमस्वरूपी रहिवासी असावा.
• अर्जदाराने महाराष्ट्र सरकारद्वारे मान्यताप्राप्त शाळा/महाविद्यालयात प्रवेश घेतलेला असावा.
• अर्जदार हा अपंग (दृष्टिहीन, कमी दृष्टी, श्रवण दोष, अस्थिव्यंग इ.) असावा आणि अपंगत्वाचे प्रमाण 40% किंवा त्यापेक्षा जास्त असावे.
• अर्जदाराने इयत्ता 10वी उत्तीर्ण केलेली असावी.
• अर्जदाराने मागील पात्रता परीक्षेत नापास होता कामा नये.
• अर्जदाराने पोस्ट-मॅट्रिक अभ्यासक्रम (उदा. 11वी, 12वी, मेडिकल, अभियांत्रिकी, इ.) सुरू केलेला असावा.

Mira Bhayandar Mahanagarpalika Bharti 2025: 358 जागांसाठी ऑनलाइन अर्ज, पात्रता, फी आणि तारखा जाणून घ्या!

अर्ज प्रक्रिया

ही योजना ऑफलाइन पद्धतीने राबवली जाते. अर्ज करण्यासाठी खालील पायऱ्या फॉलो करा:

1. अर्जाचा नमुना मिळवा: आपल्या शाळा/महाविद्यालयातील संबंधित अधिकाऱ्यांकडून योजनेच्या अर्जाचा नमुना घ्या.
2. अर्ज भरा: सर्व अनिवार्य माहिती भरा, पासपोर्ट आकाराचा फोटो (स्वाक्षरीसह) चिकटवा आणि सर्व आवश्यक कागदपत्रे स्वयं-प्रमाणित करून जोडा.
3. अर्ज सादर करा: पूर्ण केलेला अर्ज आणि कागदपत्रे शाळा/महाविद्यालयातील संबंधित अधिकाऱ्यांकडे जमा करा.
4. पावती मिळवा: अर्ज यशस्वीपणे सादर झाल्याची पावती/प्रमाणपत्र घ्या.

आवश्यक कागदपत्रे

• आधार कार्ड
• दोन पासपोर्ट आकाराचे फोटो (स्वाक्षरीसह)
• महाराष्ट्र राज्याचे अधिवास/निवास प्रमाणपत्र
• अपंगत्व प्रमाणपत्र
• बँक खात्याचा तपशील (बँकेचे नाव, शाखा, पत्ता, IFSC कोड इ.)
• नवीनतम शैक्षणिक पात्रतेचा पुरावा (उत्तीर्ण प्रमाणपत्र/गुणपत्रिका)
• इयत्ता 10वी उत्तीर्ण झाल्याचा पुरावा
• शाळा/महाविद्यालयाचे बोना फायड प्रमाणपत्र
• पोस्ट-मॅट्रिक अभ्यासक्रमाच्या प्रवेशाचा पुरावा (फी रसीद इ.)
• शाळा/महाविद्यालय किंवा जिल्हा सामाजिक कल्याण कार्यालयाने मागितलेली इतर कागदपत्रे

Hostel yojana maharashtra: या विद्यार्थ्यांसाठी मिळणार मोफत सरकारी वसतिगृह आणि निर्वाह भत्ता – वाचा संपूर्ण माहिती आणि अर्ज प्रक्रिया

वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न (FAQs)

1. योजनेचा उद्देश काय आहे?
   ही योजना अपंग विद्यार्थ्यांना उच्च शिक्षणासाठी आर्थिक सहाय्य देण्यासाठी आहे.
2. महाराष्ट्रातील सर्व विद्यार्थी योजनेसाठी अर्ज करू शकतात का?
   नाही, फक्त अपंगत्वाचे प्रमाण 40% किंवा त्यापेक्षा जास्त असणारे आणि इतर पात्रता निकष पूर्ण करणारे विद्यार्थी अर्ज करू शकतात.
3. प्रि-मॅट्रिक (इयत्ता 1ली ते 10वी) विद्यार्थी अर्ज करू शकतात का?
   नाही, ही योजना फक्त पोस्ट-मॅट्रिक अभ्यासक्रमांसाठी आहे.
4. HSC चा पूर्ण अर्थ काय आहे?
   HSC म्हणजे Higher Secondary Certificate (उच्च माध्यमिक प्रमाणपत्र).
5. पदव्युत्तर अभ्यासक्रम घेणाऱ्या डेस्कॉलरसाठी देखभाल भत्ता किती आहे?
   ₹530/- प्रति महिना (गट C).
6. वसतिगृहात राहणाऱ्या व्यावसायिक शिक्षण डिप्लोमा विद्यार्थ्याचा देखभाल भत्ता किती आहे?
   ₹820/- प्रति महिना (गट C).
7. मेडिकल डिप्लोमा अभ्यासक्रमातील डेस्कॉलरसाठी वाचक भत्ता किती आहे?
   ₹100/- प्रति महिना (गट B).
8. अभ्यास सहल खर्चासाठी किती रक्कम आहे?
   दरवर्षी ₹500/-.
9. अपंगत्वाच्या टक्केवारीबाबत पात्रता निकष आहे का?
   होय, अपंगत्वाचे प्रमाण किमान 40% असावे.
10. अस्थिव्यंग व्यक्ती या योजनेत समाविष्ट आहेत का?
    होय, अस्थिव्यंग व्यक्ती योजनेसाठी पात्र आहेत.
11. महाराष्ट्राचे अधिवास प्रमाणपत्र अनिवार्य आहे का?
    होय, हे कागदपत्र अनिवार्य आहे.
12. या योजनेचा लाभ घेत असलेले विद्यार्थी पुन्हा अर्ज करू शकतात का?
    होय, पात्रता निकष पूर्ण केल्यास पुन्हा अर्ज करता येतो.
13. SJSA चा पूर्ण अर्थ काय आहे?
    SJSA म्हणजे Social Justice and Special Assistance (सामाजिक न्याय व विशेष सहाय्य).
14. ही योजना राज्य निधीतून आहे की केंद्र निधीतून?
    ही महाराष्ट्र सरकारची राज्य निधीतून राबवली जाणारी योजना आहे.
15. अर्जासाठी कोणतेही शुल्क आहे का?
    नाही, अर्जासाठी कोणतेही शुल्क नाही.
16. योजनेच्या लाभांच्या वितरणात विलंब झाल्यास भरपाई आहे का?
    याबाबत माहिती सक्षम प्राधिकरणाकडून घ्यावी.
17. अर्जातील कोणता भाग अनिवार्य आहे हे कसे समजेल?
    अर्जाच्या नमुन्यात अनिवार्य भाग स्पष्टपणे नमूद केलेले असतात.
18. गुजरात, मध्य प्रदेश, छत्तीसगड, तेलंगणा येथील विद्यार्थी अर्ज करू शकतात का?
    नाही, फक्त महाराष्ट्राचे अधिवासी विद्यार्थी पात्र आहेत.
19. सामाजिक न्याय व विशेष सहाय्य विभागाची वेबसाइट कोठे आहे?
    अधिक माहितीसाठी https://sjsa.maharashtra.gov.in ला भेट द्या.
20. योजनेच्या मार्गदर्शक तत्त्वांचा दुवा कोठे मिळेल?
    मार्गदर्शक तत्त्वे सामाजिक न्याय व विशेष सहाय्य विभागाच्या वेबसाइटवर उपलब्ध आहेत.
21. सामाजिक न्याय व विशेष सहाय्य विभागाचा पत्ता काय आहे?
    सामाजिक न्याय व विशेष सहाय्य विभाग, महाराष्ट्र शासन, मंत्रालय, मुंबई – 400032.
22. जिल्हा सामाजिक कल्याण कार्यालयांचे पत्ते कोठे मिळतील?
    जिल्हा सामाजिक कल्याण कार्यालय किंवा विभागाच्या वेबसाइटवरून माहिती मिळवता येईल.
23. योजनेशी संबंधित तक्रारी कोठे नोंदवाव्या?
    तक्रारी जिल्हा सामाजिक कल्याण कार्यालयात किंवा विभागाच्या वेबसाइटवर नोंदवता येतात.
24. या योजनेसाठी उत्पन्नाशी संबंधित निकष आहे का?
    सध्या उपलब्ध माहितीनुसार उत्पन्नाशी संबंधित निकष नाही.
25. अर्जाचा नमुना कोठे मिळेल? तो ऑनलाइन उपलब्ध आहे का?
    अर्जाचा नमुना शाळा/महाविद्यालयातून मिळतो. सध्या तो ऑफलाइनच उपलब्ध आहे.

संपर्क माहिती

• वेबसाइट: https://sjsa.maharashtra.gov.in
• संपर्क: स्थानिक जिल्हा सामाजिक कल्याण कार्यालय किंवा सामाजिक न्याय व विशेष सहाय्य विभाग, मंत्रालय, मुंबई.

निष्कर्ष

राज्य पोस्ट-मॅट्रिक शिष्यवृत्ती योजना अपंग विद्यार्थ्यांना शिक्षणात प्रगती करण्यासाठी एक उत्तम संधी आहे. ही योजना आर्थिक अडचणींवर मात करून विद्यार्थ्यांना त्यांचे शैक्षणिक ध्येय साध्य करण्यास मदत करते. जर तुम्ही पात्र असाल, तर या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी लवकर अर्ज करा आणि आपल्या भविष्याला नवीन दिशा द्या. अधिक माहितीसाठी आपल्या शाळा/महाविद्यालयातील संबंधित अधिकाऱ्यांशी संपर्क साधा.

टीप: योजनेच्या तपशीलात बदल होऊ शकतात, त्यामुळे अर्ज करण्यापूर्वी नवीनतम माहिती तपासा.

---

संदर्भ: सामाजिक न्याय व विशेष सहाय्य विभाग, महाराष्ट्र शासन (https://sjsa.maharashtra.gov.in)